New York ve İstanbul barolarına kayıtlı Avukat Kortan Toygar’a göre Rıza Sarraf’ın anlatmış olduklarının doğruluğu çapraz sorgu yoluyla test edilecek. Ayrıca davada üçüncü kişiler hakkında her zaman ek iddianame ile soruşturma genişletilebilir.
Milliyet'in haberine göre, “ABD Mehmet Hakan Atilla’ya karşı” davası ABD Güney Bölge New York Federal Mahkemesi’nde görülmeye devam edilirken, “sanık” iken ABD savcısının tanığı olan İranlı işadamı Rıza Sarraf’ın anlattıklarının doğruluğu çapraz sorguda test edilecek. New York ve İstanbul barolarına kayıtlı Avukat Kortan Toygar, “Sarraf’ın tanık olarak anlattıklarının doğruluğu ve samimiyeti taraf vekilleri tarafından sorgulanacak ve yargıç Berman’ın bu yolla aydınlatılması ve kanaat sahibi olması sağlanacaktır” dedi. Toygar, Sarraf’ın ifadesinde geçen üçüncü kişiler hakkında ABD savcılarının her zaman ek iddianame ile soruşturmayı genişletebileceğini belirtti.
Toygar, “Savcılık makamının en güçlü ve en büyük delili Rıza Sarraf olabilir. Sarraf’la ilgili üç ihtimal var: Düşük sınırdan ceza, ceza almama ve koruma programında kalma, iade edilmeme” dedi. Toygar, “Öncelikle, burada yazdığım görüşlerim Amerikan ve Türk hukuku eğitimi almış New York ve İstanbul Barolarına bağlı bir avukat olarak tamamen hukuki görüş içerir, siyasi/politik bir anlam taşımaz. Ayrıca yargılama güncel olarak devam ettiği için yazdıklarım zaman içerisinde hukuki değerini yitirebilir, geçerliliğini kaybedebilir” kaydı düştükten sonra sorularımıza şu yanıtları verdi:
Amerikan hukukuna göre çapraz sorgu sistemi nasıl işliyor?
- Öncelikle ceza yargılamasının amacı maddi gerçeği (vakıaları) ortaya çıkartmaktır. İşte Amerikan hukukunda var olan çapraz sorgu (cross examination) tanığın gerçeği söyleyip söylemediğini denetleyen bir disiplindir. Çapraz sorguya geçilmeden önce tanıklara anlattırıcı ve direkt sorular sorulur (Örneğin; olay günü ne yaptığınızı anlatır mısınız? Her bir transfer için kaç işlem gereklidir? En son ne olur paraya, nereye gönderilir?). Burada tanık serbesttir; sözü kesilmeden, kendi anlatımı ile yumuşak bir sorgu şekillenir. Tanığın anlatımı ve doğrudan sorgu bittikten sonra, taraf vekilleri ve savcı tanığa yönlendirici sorular sorar. Doğrudan sorguya kıyasen burada durum değişir; taraf vekilleri tanığa daha saldırgan bir tavır ile ‘cevabı içinde gizli’ sorular sorar. Burada amaç, tanığın zayıf ve çelişkili anlatımlarını jürinin ve hakimin gözleri önüne sermektir (Örneğin; yan daire balkonunda çok sessizce işlenen bir gece yarısı cinayetinin yaşlı tanığına şu sorular sorulabilir: - Kalp ve tansiyon hastası olduğunuz doğru mu? Evet. Kalp ve tansiyon için düzenli ilaç alıyor musunuz? Evet. Aldığınız ağır ilaçların erken saatlerde uyumanızı sağladığı doğru mu? Evet. Gece yarısı birden uyanarak böyle bir cinayete mi şahit oldunuz?)
Rıza Sarraf’ın, savcılığın en güçlü tanığı olduğu anlattıklarıyla ortaya çıktı. Birinci soru ile bağlantılı olarak Sarraf, duruşmada, eski Halk Bankası Genel Müdür Yardımcısı ve avukatları tarafından da sorgulanacak mı?
- Bilindiği üzere Reza Sarraf (Rıza Sarraf) sanık olduğu davada savcı ve federal büro ile anlaşmaya giderek tanıklık yapmayı kabul etmiş ve tanık programına dahil edilmiştir. Sarraf, iddia edilen suçların merkezinde yer aldığı ve birinci elden her türlü bilgiye sahip olduğu için, savcılık makamının en büyük delilidir. Çapraz sorgunun amacı maddi gerçeği ortaya çıkarmak ve tanığın önceki beyanlarının güvenilirliğinin test edilmesidir. Sarraf’ın tanık olarak anlattıklarının doğruluğu ve samimiyeti taraf vekilleri tarafından sorgulanacak ve yargıç Berman’ın bu yolla aydınlatılması ve kanaat sahibi olması sağlanacaktır. Sanık M. Hakan Atilla Sarraf’a sorularını doğrudan değil, vekili aracılığıyla soracaktır.
Duruşma pazartesi devam edecek
Rıza Sarraf, Halkbankası Genel Müdür Yardımcısı Hakan Atilla’nın yargılandığı davanın, üçüncü günü de ifadesine devam etti. Sarraf’ın ifadesi sırasında Atilla’nın avukatları sık sık itirazda bulundu. Sarraf, çizdiği şemanın ardından yeniden tanık kürsüsüne döndü. Duruşmaya ara verildiğinde, Mahkeme Hakimi Richard Berman çok fazla konuşan Sarraf’a boğaz pastili verilmesini istedi. Başlangıçta Sarraf’ın ifadesinin 3 gün süreceği açıklanmıştı. Ancak Sarraf’ın ifadesinin dinlenmesine pazartesi günü de devam edeceği bildirildi. Öte yandan duruşmanın sonunda, Berman iki gündür yargılamanın büyük kısmında uyuyan bir jüri üyesinin görevine son verdi. Berman “Sadece uyuklamıyordu, bildiğin uyuyor gibiydi” dedi. Yerine yedek altı jüri üyesinden birinin getirileceği belirtildi. Dünkü duruşmada bazı ses kayıtlarının dinlenmesinin ardından duruşma sona erdi.
Türkiye’den yardım talebi istenebilir
Üçüncü soruyla bağlantılı olarak Amerikan adli makamları Türkiye’de bulunan Zafer Çağlayan’ın ifadesinin Türkiye’de alınması için Türk makamlarından adli yardım talebinde bulunabilir mi?
- Türkiye Cumhuriyeti İle ABD Arasında Suçluların Gerî Verilmesi Ve Ceza İşlerinde Karşılıklı Yardım Antlaşması’nın 21.Maddesi uyarınca; Sözleşme Tarafları’ndan her biri (Türkiye Cumhuriyeti ve ABD), diğer taraftan cezai konularda yardım istemlerinde bulunabilir. Bu kapsamda, Amerikan adli makamları, Çağlayan’ın Türkiye’de ifadesinin alınmasını isteyebilir. Fakat Türk adli makamlarının, bu talebin yerine getirilmesini kendi egemenliğine, güvenliğine veya benzer temel çıkarlarına zarar verecek nitelikte görmesi halinde reddedilir.
3’üncü kişiler için ek soruşturma
Rıza Sarraf’ın tanık olarak verdiği ifadesinde anlattığı üçüncü kişiler hakkında ABD Savcılığı tarafından ayrıca soruşturma başlatılabilir mi?
- Suç unsuru oluşturabilecek yeni olgular ve vakıaların ortaya çıkması halinde savcılık makamı ek iddianame (superseding indictment) ile üçüncü kişiler hakkında soruşturmayı her zaman genişletebilir.
- Beşinci soru ile bağlantılı olarak üçüncü kişilerle ilgili, yargılama sonunda mahkeme tarafından savcılık makamına suç duyurusunda bulunulma ve bu kişiler hakkında da soruşturma başlatılma ihtimali var mıdır?
- Yukarıda verdiğim cevap bu soru için de geçerlidir. Yargılamanın her aşamasında yeni kişiler hakkında soruşturma başlatılabilir.
Gıyabında karar vermesi düşük ihtimal
Sarraf “tanık” sıfatıyla ifade veriyor. Sarraf anlattı, savcı bir şema çizdi. Şemada Sarraf’ın rüşvet verdiğini iddia ettiği eski bakan Zafer Çağlayan’ın adı da yer aldı. Çağlayan hakkında, ifadesi alınmadan Amerika’da görülen dava kapsamında karar (hüküm) verilebilir mi?
- Aslında duruşmadan daha önce, 06.09.2017 tarihinde, savcılık makamı ek iddianame (superseding indictment) düzenleyerek, aralarında ekonomi eski bakanı Zafer Çağlayan ve Halk Bank eski genel müdürü Süleyman Aslan’ın da bulunduğu bir grup kişiye de kara para aklama, ABD ambargosunu delerek iş yapma, dolandırıcılık suçlamalarında bulunmuştur. Amerika Federal Ceza Muhakeme Kanunu’nun 43. maddesi uyarınca; genelde sanığın, yargılamanın her safhasında başlangıç, işbirliği, duruşma, jüri safhası ve karar duruşmada bulunması gerekir. Amerikan anayasası ve mahkeme kararları ile korunan ‘adil yargılanma hakkı (due process)’ uyarınca sanığın yokluğunda (trial in absentia) karar verilmesi çok sınırlı hallerde uygulanır ve genelde hakimler bunu uygulamaktan çekinirler.
