Yaz aylarında artan sıcaklıklar, insanların çevreye verdiği zarar ve küresel olarak yaşanan iklim değişikliği, dünya üzerinde orman yangınlarının sayısını arttırıyor. Bu sene ülkemizde de başta İstanbul, İzmir, Antalya olmak üzere çeşitli bölgelerde orman yangınlarına şahit olduk. Yanan ormanlık alanlardaki ağaçlandırma çeşitli ülkeler tarafından aktif olarak yapılıyor ama farklı canlıların bir arada yaşadığı biyolojik çeşitliliğin eski haline dönmesi onlarca yıl sürüyor. Bu sorunu daha başlamadan çözmek ve çevreye olan hasarı azaltmak için ülkeler çözüm arayışında.
Gözlem amacı ile insansız hava sistemlerinin kullanılması
Orman yangınlarına müdahale konusunda son yıllarda yeni methodlar deneniyor. Bu methodlardan biri de insansız hava araçlarının aktif olarak kullanılması... Çevre hassasiyeti yüksek sosyal sorumluluk projelerine verdiği destekle tanınan başarılı işadamı Yaşam Ayavefe’ye göre insansız hava araçlarının orman yangınlarına müdahalede çok büyük avantajları var. “Yangını söndürmek için gözlem çok önemli. Şu ana kadar en yaygın kullanılan sistem, gözlem noktaları kurmaktı. 24 saat havada kalma prensibi ile tasarlanmış insansız hava araçlarının 350’den fazla gözlem noktasının yerine geçebildiğini gördük. Uzun süre havada kalma avantajı ile yangınları başladığı andan itibaren gözlemleme şansımız oluyor. Ani müdahale ve yanan ağaç sayısını azaltmada büyük avantaj sağlıyorlar. “
Orman yangınlarına müdahalede yapay zekanın önemi
Son zamanlarda orman yangınlarına müdahale için yapay zekanın da aktif olarak kullanılması uygulanan metodlardan birisi... Karar alma süreçlerinden insani hataları ayıklamak, orman yangınlarına müdahalede hasarı azaltan unsurlardan biri olabiliyor. Yaşam Ayavefe’ye göre, yapay zeka kullanımı verimliliği arttırıyor.”İnsansız hava araçları, aksi bir durumda can kaybı yaşanmadığı için çeşitli operasyonlarda agresif olarak kullanılabilen bir araç. Bu yüzden orman yangınlarına gözlem ve müdahale noktasında, insanlı sistemlere nazaran daha yakından ve daha uzun süre tehlikeli bölgelerde bulunabiliyor. Orman yangınında toplanabilecek çok değerli datalar var. Ormanın farklı yerlerindeki sıcaklık değerleri, anlık olarak değişebilen rüzgarın yönü ve şiddeti gibi datalar alınıp, yapay zeka tarafından işlenebilir. Böylece yangına müdahalede öncelikli alanlar daha hızlı ve daha doğru bir şekilde belirlenebilir. Bu kadar hassas hedeflemeyi ancak insansız sistemler ve yapay zekayı yapabilir.”
Çevre sorunlarına çözüm arayan şirketler daha da önem kazanacak
Daha önce “her karış toprağa ağaç dikmek” mottosu ile tohum atan insansız hava araçları geliştiren Yaşam Ayavefe ve ekibine göre, yangın söndürme alanında çalışacak yenilikçi insansız hava araçları daha ön planda olacak.”Ülkelerin yangınla mücadele alanında filolarının önemli bir kısmını insansız hava araçları oluşturacak. Çin Halk Cumhuriyeti’nde yerleşim yerleri ve fabrikalar gibi alanlarda yaşanan yangınlara müdahalede insansız hava araçlarının kullanıldığını gördük. Bu konuda çalışacak yeni girişimler, daha büyük sistemler üzerinde çalışmalılar. Türkiye’nin engebeli çoğrafyası için sabit kanatlı hava araçları dışında helikopter diyebileceğimiz döner kanatlı insansız hava araçları da çalışma alanları arasında yer almalı. Orman yangınlarına müdahalede kullanılan ve bambi olarak adlandırılan su kovalarının daha verimli şekilde kullanabileceği sistemler fark yaratacak konular. Bu kovalar 10.000 litreye kadar ulaşabiliyor ve tek seferde tek noktaya içindeki suyu tamamen boşaltıyor. Yangının farklı noktalarına farklı boyutlarda müdahale edecek sistemler orman yangınlarının yayılmasını engellemek için büyük avantajlar sağlayacak.”
Orman yangınlarına müdahale için çeşitli yöntemler geliştiriliyor ama genede Yaşam Ayavefe’ye göre birinci önceliğimiz insan eğitimi...”Orman yangınlarının %80’inden fazlası insan hatalarından dolayı gerçekleşiyor. Bu oranı düşürmek için çocukluktan itibaren yoğun bir eğitim ve bilinçlendirme faaliyeti yürütmemiz gerekiyor. Çevre sorunlarına çözüm üreten Green Climate World adlı uluslararası derneğimiz ile bizde bu eğitim aşamasında çeşitli ülkelere danışmanlık yapıyor ve STK’lara aktif destek veriyoruz.”
