Bilim insanları, elde ettikleri verilere göre deprem sayısının artışını, dünyanın dönüş hızına bağlayarak, yoğun nüfuslu tropik bölgelerde sismik faaliyetler oluşabileceğine inanıyor.
Dünya’nın dönüş hızındaki değişim küçük olsa da "günün uzunluğunu 1 salise değiştiriyor" bu fark, büyük oranda yer altı enerjisinin açığa çıkmasına neden olabilir.
Dünya’nın dönüş hızı ve sismik faaliyet arasındaki ilişki geçtiğimiz yıl Amerikan Jeoloji Enstitüsü’nün yıllık toplantısında Colorado Üniversitesi’nden Roger Bilham ve Montana Üniversitesi’nden Rebecca Bendick tarafından sunulan çalışmada ortaya konuldu.
İngiliz Observer gazetesine konuşan Bilham, “Dünya’nın dönüş hızı ve deprem aktivitesi arasında kuvvetli bir ilişki var ve bu, önümüzdeki yıl güçlü depremlerin sayısında artış yaşanacağını gösteriyor” diyor.
1900 VE SONRASI İNCELENDİ
Bilham ve Bendick, çalışmalarında 1900’den bu yana meydana gelen 7 ve üzeri büyüklükteki depremleri araştırıyor. Bilham, “Büyük depremler, bir asırdan fazla süredir başarıyla kayıt altına alınıyor bu da bize üzerinde çalışma yapabileceğimiz önemli veriler sunuyor” ifadesini kullanıyor.
İkili, çalışmalarında diğer dönemlere göre büyük depremlerin daha sık yaşandığı 5 periyot tespit etti. Bilham, “Bu dönemlerde senede 25 ila 30 büyük deprem yaşanmış. Bunun dışında ortalama sayı senede 15 büyük deprem” diyor.
Araştırmacılar, bu dönemler arasında yoğun sismik aktiviteyle diğer faktörler arasında ortak noktalar bulmaya odaklanırken Dünya’nın dönüş hızında yaşanan yavaşlamanın güçlü depremlerin vuku bulduğu periyotlarla takip edildiğini ortaya koyuyor. Bilham, “Dünya’nın dönüş hızı küçük bir oranda da olsa değişiyor ve bu atomik saatler tarafından isabetli bir şekilde ölçülebiliyor” şeklinde konuşuyor.
‘DÜNYA’NIN UYARISI APAÇIK’
Bilham ve Bendick, son 150 yılda Dünya’nın dönüş hızının böylesi bir yavaşlama gösterdiği birkaç beş yıllık periyot olduğunu belirtiyor ve bu dönemleri güçlü depremlerin sayısında artış yaşanan süreçler takip ediyor.
Bilham, “Bu apaçık ortada. Dünya bize gelecek depremler konusunda beş yıllık bir uyarı yapıyor” diyor.
İkilinin çalışmasına göre Dünya’nın dönüş hızı 4 yıldan fazla bir süre önce dönemsel yavaşlama sürecine girdi. “Bunun anlamı açık” diyen Bilham, “Önümüzdeki yıl güçlü depremlerin sayısında bir artış göreceğiz. Bu sene şu ana kadar yalnızca 6 büyük deprem görüldü. Önümüzdeki yıl bu sayı kolaylıkla 20’ye çıkabilir” iddiasında bulunuyor.
Bilim insanları, günün kısalmasının depremleri nasıl etkilediği konusunda net bir bilgiye sahip olmasa da Dünya’nın çekirdeğinde yaşanan değişimlerden şüpheleniyor.
‘EN ÇOK EKVATOR ÇEVRESİNDE GÖRÜLÜYOR’
Bu depremlerin nerede yaşanacağını tahmin etmek zor olsa da Bilham, gün uzunluğundaki değişime bağlı olarak yaşanan depremlerin en çok ekvator çevresinde gözlemlendiğini söylüyor. Dünya’nın tropik bölgelerinde yaklaşık 1 milyar insan yaşıyor.
