İZMİR (AA) - Yaşar Üniversitesi Bilgi ve Teknoloji Ofisi desteğiyle üniversitenin müzik bölümü yüksek lisans fagot öğrencisi Anton Trofimov ile eğitmeni Aşkın Usta tarafından yürütülen çalışmanın, 500 yıllık geçmişe sahip fagot enstrümanına gerçek anlamda akort imkanı sağladığı bildirildi.
Yaşar Üniversitesinden yapılan açıklamaya göre, Klasik Batı Müziği'nin en eski enstrümanları arasında yer alan ve ilk üretildiği haline yakın formuyla günümüze kadar gelen ahşap üflemeli çalgı fagot, üniversitenin müzik bölümü yüksek lisans fagot öğrencisi Anton Trofimov ile eğitmeni Aşkın Usta'nın yürüttüğü çalışmayla yeni bir forma kavuştu.
Üniversitenin Bilgi ve Teknoloji Transfer Ofisinin desteğiyle yürütülen çalışmada, fagotun farklı seslere uyum sağlaması için kullanılan 5 farklı "es borusu" yerine, Batı Müziği'nin yanı sıra Klasik Türk Müziği ses aralıklarına da uyumlu akort edilebilmesine olanak tanıyan yeni "es borusu" üretilmesi çalışmalarında başarı sağlandı.
Proje yürütücüsü Trofimov, fagotu çalarken diğer çalgılarda olduğu gibi akort imkanı olmadığı için uygun sesi farklı es boruları ile yakalamak durumunda kaldıklarını belirterek, projenin bu sorunu aşmak üzere doğduğunu ifade etti.
- "Devrim niteliğinde değişiklik getirdi"
Geçmişi 16. yüzyıla dayanan ve üzerindeki en son değişiklik 250 yıl önce yapılan enstrümanla ilgili böylesi bir çalışmanın, geleneğe aykırı olmasıyla enstrümanda devrim niteliğinde olduğunu dile getiren Trofimov, şu değerlendirmede bulundu:
"Fagotta istediğiniz sesleri çıkarmak, enstrümana takılan bir aygıt olan es borusu aracılığı ile mümkün. Beş farklı es borusu bulunuyor. Her biri, ayrı bir frekans elde etmeyi sağlıyor ancak en büyük zorluk, farklı ses frekansları elde edebilmek için sürekli es borusu değiştirmek zorunda kalmamız. Ara frekanslara ihtiyaç duyulduğu durumlarda ise bu mümkün olmuyordu. Akort edilemediği için birçok zorlukla karşılaşıyordum. Elimdeki eski borularımı kestim, deneme yanılmayla birkaç güzel gelişme yaşadım. Sonunda ortaya koyduğumuz bizim tasarımımız sayesinde, belli bir standartta, tüm es borularının yaptığını yapabilen, sürekli es borusu değiştirme ihtiyacını ortadan kaldıran, ara frekansları da elde edebildiğiniz bir es borusu ortaya çıktı."
Farklı akortlara tek bir es borusuyla ulaşmayı mümkün kıldıklarını aktaran Trofimov, fagot için milat olarak adlandırabilecek yeni model sayesinde, fagot sanatçılarının enstrümanın entonasyonunu kendilerine göre ayarlayabileceklerini vurguladı. Trofimov, fagotun artık gerçek anlamda diğer çalgılarda olduğu gibi akort edilebileceğini ifade etti.
- Evrensel kültüre katkı
Projede eğitmen olarak görev Aşkın Usta, fagot için ortaya koydukları akort edilebilir "es borusu" fikrinin bir yıllık çalışma sonunda, sipariş verildiğinde seri imalatı yapılabilecek hale geldiğini belirtti.
Geliştirdikleri endüstriyel tasarımın ulusal patentinin alındığını, uluslararası patent başvurularının ise yapıldığını bildiren Usta, şunları belirtti:
"Batı müziğinin değişmez enstrümanı fagot, patenti alınan yeni tasarımımızla ulaştığı ses aralıkları sayesinde, artık 500'ün üzerinde makam olan geleneksel Türk müziğinde de kullanılabilecek. Bu buluş, Türkiye'nin ve okulumuzun, evrensel kültüre bir katkısı olacak. Hızlıca akort edilebildiği için hem orkestra hem de solo olarak fagot daha önemli hale gelecek. Orkestra elemanı olarak kullanıldığında uyum artacak. Fagot sanatçıları olarak tüm bunlar, ayrıca mutluluk kaynağımız."
- Yıllık 320 milyon avroluk pazar büyüklüğüne sahip
Usta, geliştirdikleri fagot es borusunun, ekonomik anlamda da değer taşıdığına işaret ederek, "Es borusunun imalatı, el işçiliğine dayalı yöntemlerle gerçekleştiriliyor ve Türkiye'de üretimi yoktu. Bu sebeple üründe standart nitelik elde etmek zordu. Ayrıca 5 es borusu aldığınızı düşündüğünüzde maliyeti de çok yüksekti. Bu yüzden ülkemizdeki kullanıcılar, başta Almanya, Japonya ve ABD olmak üzere yabancı üreticilere bağımlıydı. Artık tamamen yerli, hızlı, kolay ve düşük maliyetle bu ürüne ulaşılabilecek. Ayrıca, yıllık hacmi 320 milyon avro civarında olan bu küresel pazarda, Türkiye'nin de pay sahibi olması mümkün olacak." açıklamasında bulundu.
