Türkiye'den ABD'ye tarihi çelme

Türkiye'nin Rusya'dan S-400 almasına karşı her yolu yoklayan ABD'ye Türkiye'den tarihi bir çelme geldi.

NATO'dan gelen açık tehditler sonrası ABD, S-400'ler için Rusya'ya yapılacak ödeme sistemini kilitlemişti. Rusya hükümetine karşı yeni yaptırımlar listesi hazırlatan Trump'ın listesinde Türkiye'nin S-400 hava savunma sistemlerini satın almayı planladığı Rosoboroneksport şirketi de bulunuyor. Kısacası ABD, Türkiye'ye "S 400'leri almaya kalkarsan ABD doları kullanamazsın, Amerikan bankacılık veya para transfer sistemine giremezsin, ABD ile iş yapan aracı kuruluşları dahi devreye sokamazsın" diyordu

TÜRKİYE'DEN TARİHİ ÇELME

İkili ticareti milli para birimleri üzerinden yapmak için anlaşan Türkiye ve Rusya ilk adımı attı. Türkiye hava savunma sistemi S-400’ün avansını 2,5 ay önce ruble ile ödedi.

Rusya, Çin ve İran ile ticareti kendi para birimleri üzerinden yapmak için anlaşan Türkiye, ruble ile ithalatın ilkini S-400 sisteminin avansında yaptı. Rusya’dan hazır alım yoluyla tedarik edilecek S-400’lerin avans ödemesi yaklaşık 2,5 ay önce yapılmış; Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Kaporayı verdik” sözleriyle anlaşmanın kesinleştiğini duyurmuştu. Edinilen bilgiye göre S-400’ün kaparo ödemesi ruble üzerinden yapıldı ve ödenen rakam, Moskova-Ankara arasında milli parayla yüksek meblağlı ilk ticaret oldu.

KONTROLÜ TÜRKİYE’DE

S-400 hava savunma sisteminin toplam maliyeti 2,5 milyar dolar. Sistemin hazır alımına ilişkin görüşmelerde, ortak fon ve taksitler konusundaki teknik çalışmaların da tamamlandığı ve her konuda Rus makamlarla uzlaşıldığı öğrenildi. Anlaşma, biri ‘hazır alım’ diğeri ‘alım garantisi’ verilmek suretiyle toplam 2 adet füze bataryası tedarikini kapsıyor. Avans ödemesinden sonra taksit ödemeleri de belirlenen takvim üzerinden başlatılacak. Bu arada S-400’ün teslimatı öncesi sistemin dost-düşman tanımlama yazılımları üzerinde de Türkiye-Rusya ortak çalışma başlattı. Ruslar, sistemin ateşleme dahil tüm kontrolünü Türkiye’ye vermeyi kabul etti. Rusya’nın sağladığı bu avantajları Patriot sistemi için yapılan görüşmelerde ABD sağlamamıştı.

ORTAK ÜRETİM ŞİMDİ DEĞİL

S-400’ler konusunda Rusya ile ortak üretim için niyet beyanı yapılmış olsa da bu konuda nihai bir anlaşmaya varılmış değil. Rusya ile ortak üretim ve teknoloji transferi görüşmelerinin, ilk bataryaların teslim edileceği 2019'da masaya gelmesi bekleniyor. Türkiye bir yandan da milli sistem için gerekli teknoloji transferine ilişkin Fransız-İtalyan ortaklığındaki EUROSAM ile işbirliğini sürdürüyor.