"Cumhurbaşkanlığı sistemine" ilişkin Anayasa değişikliği teklifi

TBMM (AA) - COŞKUN ERGÜL - AK Parti'nin "Cumhurbaşkanlığı sistemine" ilişkin Anayasa değişikliği kanun teklifi, milletvekillerinin imzasına açıldı.

Alınan bilgiye göre, AK Parti'nin "Cumhurbaşkanlığı sistemi" ile ilgili TBMM Başkanlığına sunacağı, "Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi", AK Parti milletvekillerinin imzasına açıldı.

Teklifin, imzalar tamamlanınca en kısa sürede Meclis Başkanlığına sunulması bekleniyor. Anayasanın değiştirilmesi, TBMM üye tamsayısının en az üçte biri (184) tarafından teklif edilebiliyor.

Teklifin kabul edilmesi, en az 330 milletvekilinin kabul oyuyla mümkün olabiliyor. Teklifin görüşmelerinin ikinci turunda, 330'un altında oy alan madde, teklifin tümünün 330 oyun altında kalması halinde de teklifin tümü düşmüş oluyor.

TBMM tarafından reddedilmiş olan kanun tasarı veya teklifleri, ret tarihinden itibaren bir tam yıl geçmedikçe Meclisin aynı yasama dönemi içinde yeniden verilemiyor.

Anayasa değişiklikleri, Anayasa'nın "Anayasanın değiştirilmesi, seçimlere ve halkoylamasına katılma" başlıklı 175. maddesinde düzenleniyor.

Maddeye göre, anayasanın değiştirilmesi, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az üçte biri (184) tarafından yazıyla teklif edilebiliyor. Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki teklifler Genel Kurulda iki defa görüşülüyor. Değiştirme teklifinin kabulü, Meclisin üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun (330) gizli oyuyla mümkün oluyor.

Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki tekliflerin görüşülmesi ve kabulü, bu maddedeki kayıtlar dışında, kanunların görüşülmesi ve kabulü hakkındaki hükümlere tabi oluyor.

Cumhurbaşkanı, anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları, bir daha görüşülmek üzere TBMM'ye geri gönderebiliyor. Meclis, geri gönderilen kanunu, üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu (367) ile aynen kabul ederse Cumhurbaşkanı bu kanunu halkoyuna sunabiliyor.

Meclisçe üye tamsayısının beşte üçü (330) ile veya üçte ikisinden az oyla (367) kabul edilen Anayasa değişikliği hakkındaki kanun, Cumhurbaşkanı tarafından Meclise iade edilmediği takdirde halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazete'de yayımlanıyor.

Doğrudan veya cumhurbaşkanının iadesi üzerine, Meclis üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu (367) ile kabul edilen Anayasa değişikliğine ilişkin kanun veya gerekli görülen maddeleri, cumhurbaşkanı tarafından halkoyuna sunulabiliyor. Halkoylamasına sunulmayan anayasa değişikliğine ilişkin kanun veya ilgili maddeler Resmi Gazete'de yayımlanıyor.

Halkoyuna sunulan anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların yürürlüğe girmesi için, halkoylamasında kullanılan geçerli oyların yarısından çoğunun kabul oyu olması gerekiyor.

TBMM, Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların kabulü sırasında, bu kanunun halkoylamasına sunulması halinde, anayasanın değiştirilen hükümlerinden, hangilerinin birlikte hangilerinin ayrı ayrı oylanacağını da karara bağlıyor.

Halkoylamasına, milletvekili genel ve ara seçimlerine ve mahalli genel seçimlere iştiraki temin için, kanunla para cezası dahil gerekli her türlü tedbir alınıyor.

- TBMM İçtüzüğü'ndeki düzenlemeler

Anayasanın değiştirilmesi, TBMM İçtüzüğü'nün 93. maddesinde de düzenleniyor.

Maddeye göre, anayasa değişiklik teklifleri, diğer kanun tasarı ve tekliflerinin görüşülmesindeki usule tabi oluyor. Ancak, bu teklifler Genel Kurulda iki defa görüşülüyor.

İkinci görüşmeye, birinci görüşmenin bitiminden 48 saat geçmeden başlanamıyor.

İkinci görüşmede yalnızca maddeler üzerinde verilmiş değişiklik önergeleri görüşülüyor, birinci görüşmede üzerinde değişiklik teklifi bulunmayan bir madde hakkında ikinci görüşmede önerge verilemiyor.