8. İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali

İSTANBUL (AA) - Bu yıl "Şehir ve Sesler" temasıyla düzenlenen 8. İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali (İTEF) kapsamında, "Beş Şehir'i Yeniden Okumak" konulu söyleşi gerçekleştirildi.

Dergah Yayınları'nın iş birliğiyle Tanpınar Müze Kütüphanesi'nde Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi Seval Şahin'in moderatörlüğünü yaptığı söyleşinin konuğu yazar Beşir Ayvazoğlu oldu.

Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Beş Şehir adlı kitabını öğrencilere ve okurlara tavsiye ettiğini ifade eden Ayvazoğlu, "Bu tavsiyeyi yaparız ama acaba gençler kitaba nüfuz edebiliyor mu? Bunu hiç düşünmeyiz. Biz araştırmacılar bile acaba Beş Şehir'i tam olarak anlayabiliyor muyuz?" dedi.

Beş Şehir üzerine çalışma yaptığı sırada 245 not düşmek zorunda kaldığını anlatan Ayvazoğlu, şöyle devam etti:

"Kitabın yazıldığı dönemde seçkin bir okuyucu vardı. Yazılanları çağrışımla anlayabilecek tarihi bir birikime sahiplerdi. Beş Şehir'de bu şekilde çok sayıda ima var. O imalarla kast edilenleri, metnin arka planını bilmiyorsanız, metne nüfuz edemezsiniz. Bu haliyle gençlere tavsiye ederek, aslında onlara zulmettiğimizi düşünüyorum. Beş Şehir, kaynaklara ulaşmanın en zor olduğu bir dönemde yazılmıştır. Tanpınar, kitabı deneme olarak yazıyor. Zamanında Evliya Çelebi gibi birçok yazarın kitaplarını okumuş. Hafızası yüklü olduğu için bazen meseleleri yanlış hatırladığı görülüyor. Asıl sorun ise kitapta bahsedilen konuların hiç araştırılmamış olmasıdır. Örneğin Tanpınar kitapta, Muallim Naci'nin, Fazıl Necip'e tiyatro konusunda gönderdiği mektuplardan bahsediyor. Bunu araştırmak kimsenin aklına gelmemiş. Aslında böyle bir mektuplaşma hiç olmamış. Aslında o, Beşir Fuat ile Fazıl Necip arasındaki bir mektuplaşma."

Tanpınar'ın günlüklerinin yayınlanmasıyla Beş Şehir'de verdiği bazı bilgilerin çatıştığının görüldüğünü aktaran Ayvazoğlu, aslında Tanpınar'ın hayalinde gerçekliği yeniden inşa ederek, paralel bir gerçeklik kurduğunu ve kendisi için bir yaşam alanı açmaya çalıştığını, böylelikle de kitabın büyülü bir hale dönüştüğünü ifade etti.

Ayvazoğlu, Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Beş Şehir'de inşa ettiği Bursa algısıyla mücadele etmenin çok zor olduğuna dikkati çekerek, "Şehirlerin üzerine bir edebi zırh giydirmiş. Bu atmosferin içine girdiğiniz zaman ayrıntıları ve hataları göremiyorsunuz. Tanpınar, üslup olarak da onun istediği gibi şehirlere bakmaya zorluyor insanı. Aslında bu bilgilerin ışığında kitabı okumak gerekiyor." dedi.