Türkiye, cezai konularda uluslararası adli işbirliği yapacak (3)

TBMM (AA) - Yabancı devlet mahkemelerince mahkumiyet kararı verilen, cezaevinde bulunan Türk vatandaşı veya Türkiye ile güçlü sosyal bağları bulunan kişiler, cezanın infazı amacıyla Türkiye'ye nakledilebilecek.

Cezai Konularda Uluslararası Adli İşbirliği Kanunu Tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı. Yasa, soruşturmanın veya kovuşturmanın yabancı devlete devredilmesine ilişkin usullerini de düzenliyor.

Soruşturmanın veya kovuşturmanın yabancı devlete devredilebilmesi için, devre konu suçun üst sınırının 1 yıl veya daha fazla hapis cezası olması şartı aranacak.

Bu şekildeki suçlardan dolayı yürütülen soruşturmalar; şüpheli veya sanığın yabancı devletin vatandaşı olması, Türkiye'de hazır bulundurulamaması veya adli yardımlaşma yoluyla savunmasının alınamaması, Türk vatandaşı olan şüpheli veya sanığın yabancı devlette mutat olarak bulunması veya delillerin bu devlette olması nedeniyle, gerçeğin ortaya çıkarılmasına imkan vermesi hallerinde devredilebilecek.

Soruşturma veya kovuşturmanın devri, adli mercilerce talep edilecek. Adalet Bakanlığının olumlu görüşüyle talep ilgili devlete iletilecek. Bu işlem, soruşturma veya kovuşturmanın yürütülmesine engel olmayacak.

Yurt dışında işlenen, zaman aşımına veya affa uğramamış, üst sınırı bir yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren suç nedeniyle yabancı bir devlette yürütülen soruşturma veya kovuşturmalar devralınabilecek. Ancak kişi Türkiye'de mutat olarak bulunmuyorsa, Türk vatandaşı değilse, suç, talep eden devletin sınırları dışında işlenmişse, devir talebine konu fiil nedeniyle kişi daha önce Türkiye'de yargılanmışsa devir talebi kabul edilmeyecek.

- Türkiye'nin milli güvenliğine uygun düşmezse reddedilecek

İnfazın devralınmasını da düzenleyen tasarı, hangi hallerde yabancı devlet mahkemeleri tarafından verilen mahkumiyet kararlarının Türkiye'de infaz edilebileceğini de sıralıyor.

Yabancı devlet mahkemeleri tarafından verilen mahkumiyet kararları; hükümlünün Türkiye'de bulunması, mahkumiyet kararının kesinleşmiş olması, mahkumiyet kararına konu fiilin Türk hukukuna göre suç teşkil etmesi ve zaman aşımına uğramaması, talep tarihinde hükümlünün cezaevinde infazı gereken en az 6 ay hürriyeti bağlayıcı cezasının bulunması, aynı suçtan dolayı Türkiye'de soruşturma veya kovuşturma yapılmamış olması halinde Türkiye'de infaz edilebilecek.

Devir koşullarının bulunmadığının tespit edilmesi veya devrin Türkiye'nin milli güvenliği ile temel çıkarlarına uygun düşmeyeceğinin anlaşılması halinde, devir talebi Adalet Bakanlığınca reddedilecek.

Ağır ceza mahkemesi koruma tedbirleri hakkında da karar vermeye yetkili olacak.

Yabancı devletin infazı devretmesi üzerine durum, uyarlama kararını veren mahkemeye bildirilecek, mahkeme infaza başlanılması için kararı cumhuriyet başsavcılığına gönderecek. Mahkemece verilen mahkumiyet kararı Türk kanunlarına göre infaz edilecek.

- Yabancı devlette infazı talep edilebilecek

İnfazın devredileceği devlette bulunan hükümlünün bu devletin vatandaşı olması veya bu devlet ile güçlü sosyal bağlarının bulunması, mahkumiyet kararının kesinleşmiş olması, mahkumiyete konu fiilin yabancı devlet hukukuna göre suç teşkil etmesi, talep tarihinde hükümlünün cezaevinde infazı gereken en az 6 ay hapis cezasının bulunması, Adalet Bakanlığının olumlu görüşünün bulunması hallerinde, cumhuriyet başsavcılığı Türk mahkemeleri tarafından verilen mahkumiyet kararlarının yabancı devlette infaz edilmesini talep edebilecek.

Devrin, ceza adaletinin amaçlarına hizmet etmeyeceğinin veya Türkiye'nin milli güvenliği ile temel çıkarlarına uygun düşmeyeceğinin anlaşılması halinde devir talebi Adalet Bakanlığınca reddedilecek.

Adalet Bakanlığı, yabancı devletten infaz sırasında ortaya çıkacak özel durumlar ile infazın tamamlanması veya hükümlünün firarı gibi önemli bilgileri bildirmesini isteyecek.

Yabancı devlet mahkemeleri tarafından hakkında mahkumiyet kararı verilen ve cezaevinde bulunan hükümlü; Türk vatandaşı olması veya Türkiye ile güçlü sosyal bağlarının bulunması, hükümlünün veya kanuni temsilcisinin rıza göstermesi, mahkumiyetinin kesinleşmiş olması, mahkumiyete konu fiilin Türk hukukuna göre suç teşkil etmesi, talep tarihinde hükümlünün cezaevinde infazı gereken en az 6 ay hapis cezasının bulunması hallerinde, cezanın infazı amacıyla Türkiye'ye nakledilebilecek.

Nakil koşullarının bulunmadığının, naklin hükümlünün sosyal rehabilitasyonuna katkı sağlamayacağının, ceza adaletinin amaçlarına hizmet etmeyeceğinin veya Türkiye'nin milli güvenliği ile temel çıkarlarına uygun düşmeyeceğinin anlaşılması halinde nakil talebi Adalet Bakanlığı tarafından reddedilecek.

- Hükümlüler cezanın infazı amacıyla yabancı devlete nakledilebilecek

Hükümlünün nakline karar verilmesi üzerine, ceza infaz kurumlarında kalacağı süre hükümlüye ve yabancı makamlara bildirilecek. Yabancı devlet ile hükümlünün nakli kabul etmesi üzerine hükümlü Türkiye'ye getirilecek. Hükümlü hakkında verilen mahkumiyet kararı Türk kanunlarına göre infaz edilecek.

Türk mahkemeleri tarafından hakkında mahkumiyet kararı verilen ve cezaevinde bulunan hükümlü, cezanın infazı amacıyla yabancı devlete nakledilebilecek. Bunun için hükümlünün nakledileceği devletin vatandaşı olması veya bu devlet ile güçlü sosyal bağlarının bulunması, hükümlünün veya kanuni temsilcisinin rıza göstermesi, mahkumiyet kararının kesinleşmiş olması, mahkumiyet kararına konu fiilin nakli istenen devlet hukukuna göre suç teşkil etmesi, talep tarihinde hükümlünün ceza infaz kurumunda infazı gereken en az 6 ay hapis cezasının bulunması, hükümlü hakkında başka bir suçtan dolayı Türkiye'de bir soruşturma veya kovuşturma bulunmaması koşulları aranacak.

Hükümlünün hapis cezası ile birlikte adli para cezasının bulunması halinde, nakle karar verilebilmesi için adli para cezasının ödenmesi gerekecek.

- Türkiye'ye nakil masrafları hükümlü tarafından karşılanacak

Nakil talebinin kabul edilebilmesi için yargılama giderlerinin ödenmiş olması gerekecek. Ancak, hükümlünün yargılama giderlerini ödeyebilecek durumda olmadığının anlaşılması halinde yargılama giderleri ödenmeden de nakle karar verilebilecek.

Adalet Bakanlığı, yabancı devletten infaz sırasında ortaya çıkacak özel durumlar ile infazın tamamlanması ve hükümlünün firarına ilişkin bilgileri bildirmesini isteyecek. Bu bilgiler, kararı veren mahkemeye bildirilecek. Kararın yabancı devlet tarafından tamamen infaz edilmesi veya infaz kabiliyetini kısmen veya tamamen kaybetmesi, Türk hukuku bakımından da aynı sonuçları doğuracak. Yabancı devletin kararı infaz edememesi halinde infaz işlemlerine Türkiye'de devam edilecek.

Bu düzenleme uyarınca yapılan adli işbirliği taleplerinin yerine getirilmesine ilişkin giderler, merkezi makamların aksine bir mutabakatı bulunmaması halinde yerine getiren devlet tarafından karşılanacak.

Hükümlünün bulunduğu devletten Türkiye'ye nakli için gerekli masraflar hükümlü tarafından karşılanacak. Söz konusu masraflar, hükümlü veya onun adına herhangi bir kişi tarafından Adalet Bakanlığınca açılan hesaba yatırılacak. Hükümlünün nakil masraflarını karşılayacak durumda olmadığının tespit edilmesi halinde, mahkum olunan suçun niteliği, naklin kamusal yararı, kişinin bulunduğu devletteki cezaevi koşulları, infazı gereken bakiye cezanın süresi gibi hususlar göz önüne alınarak nakil masrafları bakanlık bütçesine konulan ödenekten karşılanabilecek.

- "Darbeci" tartışması

CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba'nın, Ergenekon davasıyla ilgili sözleri Genel Kurul'da tartışmaya yol açtı. Zaman gazetesini koltuğunun altına sokan Ağbaba, AK Parti Grubu'na, "Geçmişte bir zamanlar böyle geziyordunuz. Aranızda bu gazetenin abonesi olmayan var mıydı?" diye sordu.

Birleşimi yöneten Başkanvekili Ayşe Nur Bahçekapılı, Ağbaba'yı uyararak, "Burası tiyatro sahnesi değil." dedi.

Konuşmasını sürdüren Ağbaba, bazı gazete kupürlerini göstererek, Ergenekon davasına gittiğinde kendisine "darbeci" dendiğini ifade ederek, "Şimdi tam tersi diyorsunuz. Darbeci varsa sizsiniz. Sizi darbeci sizi... Savcı Öz'ün heykelini diktiniz mi? Belki çelenk de koyarsınız. Yüzünüz kızarıyor mu?" ifadesini kullandı.

Bu sırada AK Parti milletvekilleri Ağbaba'ya laf atarak tepki gösterdi.

AK Parti Grup Başkanvekili Bülent Turan, sataşma gerekçesiyle söz alarak, Ergenekon davasının paralel örgütle sulandırıldığını belirterek, milletin darbecilerin kimin olduğunu, kimin de onların karşısında olduğunu çok iyi bildiğini söyledi. davayla ilgili nihai kararın verilmediğine işaret eden Turan, "Biz olmasaydık o paralel oyunu bozmasaydık, bu konuşmayı yapamayacaktınız. Ergenekon ile ilgili süreci alkışlıyorsunuz ama 17 Aralık ve Ergenekon savcısının aynı olduğunu düşünmüyorsunuz bile." dedi.

Bahçekapılı, tartışmanın sürmesi üzerine, Meclis'in kuruluş yıl dönümü olduğunu belirterek, milletvekillerinden bunu düşünerek üsluplarına biçim vermesini istedi.

Sataşma gerekçesiyle söz alan Ağbaba, "Siz olmasaydınız, her gün küfrettiğiniz, kol kola girdiğiniz o ittifakı kurmasaydınız Ali Tatar ölmeyecekti. Ergenekon, Balyoz, Oda TV davası olmayacaktı, insanlar katledilmeyecekti. O davalarda ne kadar katliam varsa suç ortağısınız. Orada paralel yapının ne kadar günahı varsa, sizin de o kadar günahınız var. Siz ortaksınız. 'Ne istediniz de vermedik.' denilmesinden insan utanır. Elçi göndermediniz mi? Fehmi Koru kitap yazdı. Ona, 'git aramızı bul, uzlaştır bizi.' dedi. Utansanız da kızsanız da söyleyeceğim; siz suç ortağısınız." diye konuştu.

Bu sırada, AK Parti Malatya Milletvekili Nurettin Yaşar ile Ağbaba arasında tartışma yaşandı.

CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, "Hangi milletvekili paralel yapıyla kol kol girip yol yürüdüyse, destek aldıysa, Malatyalılar onun kim olduğunu biliyor." değerlendirmesinde bulundu.

Başkanvekili Bahçekapılı, Ağbaba'ya, "Onlarca madde görüştük, belli üslupla... Siz geldiğinizden beri Meclis bu vaziyete geldi. Bunu biraz düşünün. Bir yandan 23 Nisan kutluyorsunuz, bir yandan da şu halinize bakın." dedi.

- 23 Nisan'ı kutladılar

Genel Kurul'da, söz alan grup başkanvekilleri 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı ile Meclis'in 96. açılış yıl dönümünü kutladı.

MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay, "Ne mutlu bize ki 23 Nisan'ın 96. yılını idrak ettiğimiz şu anda Meclisimiz açık. Ne mutlu bize. Bu yüce Meclis'in sonsuza kadar açık olmasını diliyorum" yorumunu yaptı.

HDP Grup Başkanvekili Çağlar Demirel, 2 bin 374 çocuğun şu anda cezaevinde bulunduğunu ifade ederek, "Okul çağındaki çocuklar 23 Nisan'ı aileleriyle kutlaması gerekirken, cezaevinde geçiriyor. Bugün çocukların bayramı kutlu olsun diyemiyoruz. Çünkü çocuklarımız cezaevlerinde." diye konuştu.

AK Parti Grup Başkanvekili Bülent Turan, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı'nı kutlayarak, başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere emeği geçen ve Cumhuriyeti kuranları hayırla yad ettiğini dile getirdi.

Başkanvekili Bahçekapılı da 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı'nı kutladı. Bahçekapılı, "Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşlarını saygıyla selamlıyorum. Yaşasın 23 Nisan, yaşasın ulusal egemenlik." dedi.

Bahçekapılı, tasarının yasalaşmasının ardından, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı ile Meclis'in 96. açılış yıl dönümü dolayısıyla özel gündemle toplanmak üzere birleşimi saat 14.00'te toplanmak üzere kapattı.

(Bitti)