Bulaşıcı olmayan hastalıklara karşı ortak çağrı

ANKARA (AA) - Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanı İrfan Şencan, "Toplumun bulaşıcı olmayan hastalık risklerinden arınmasını, riskleri azaltıcı taleplerini öne çıkartmayı hedefliyoruz. Bu sürece toplumun sahip çıkmasını bekliyoruz" dedi.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda alınan karar sonucunda bulaşıcı olmayan hastalıkların önlenmesi konusunda teknik destek vermek amacıyla Türkiye'ye gelen Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrolü BM Ortak Görev Gücü, bir dizi ziyaret gerçekleştirdi.

Şencan, Türkiye Halk Sağlığı Kurumunda, görev gücü yetkililerinin de katılımıyla düzenlediği ortak basın toplantısında yaptığı konuşmada, Türkiye'nin sağlık sisteminde önemli bir sıçrama süreci yaşandığını hatırlattı.

Özellikle sağlığa erişim sorununun çok büyük oranda çözüldüğünü, bulaşıcı hastalıklarla mücadelenin ilerlediğini anlatan Şencan, şunları söyledi:

"2008 yılından beri özellikle ağırlık verdiğimiz bulaşıcı olmayan hastalıklar konusunda paydaşlarımızla aktif ve etkin üyesi olduğumuz Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Birleşmiş Milletlerle birlikte çalışarak, ülke planlarını hazırladık. Bu ülke planlarının Sağlık Bakanlığı yanında, ülkenin üst yönetiminde de Sayın Başbakanımız, Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından da kabul edilmesi, desteklenmesi süreçleri sağlanmış durumda. Ülkemizin bulaşıcı olmayan hastalıklarla ilgili hazırlanan alt yapı konusunda süreçler tamam. Bundan sonraki ulaşmamız gereken en önemli hedef, toplumun bulaşıcı olmayan hastalık risklerinden arınmasını, riskleri azaltıcı taleplerini öne çıkartmayı hedefliyoruz. Bu sürece toplumun sahip çıkmasını bekliyoruz."

Bir ülkedeki vatandaşların hastaneden önce fiziksel aktivite yapabileceği parklar ve sağlıklı besleneceği gıdalar istemesinin sağlanması gerektiğini belirten Şencan, "Toplum katılımını ve talebini sağladığımızda bulaşıcı olmayan hastalıklarda aynı bulaşıcı hastalıklardaki gibi ileri düzeye ulaşabileceğimizi umuyoruz, hedefimiz budur." dedi.

Toplum bunu talep eder hale geldiğinde hedeflerinin kalıcı olabileceğini vurgulayan Şencan, "Bugün sigara içildiğinde bunun sadece kamu otoritesinin denetlemesini, yakalamasını, cezalandırmasını değil, o ortamdaki insanların bunu reddetmesini, uzaklaştırmasını istiyoruz. Bu konuda da yol alındı. İnsanların aynı şekilde gıda etiketlerini okumalarını ve sağlıklı olanları tercih etmelerini istiyoruz." diye konuştu.

Şencan, fiziksel aktivitenin teşviki ve hipertansiyonu önlemek için de Bakanlığın gerçekleştirdiği projeleri paylaştı. Kanser taramalarının önemli çalışmalardan olduğunu anlatan Şencan, bunların tamamının ücretsiz ve mobil olarak mahalle ile köylerde sunulduğunu ifade etti.

- "Bu başarıların eylem planlarıyla hızlanacağını düşünüyoruz"

DSÖ Türkiye Temsilcisi Pavel Ursu, bulaşıcı olmayan hastalılarla ilgili stratejilerin paylaşılması için önemli bir ziyaret yaptıklarını dile getirdi. Ursu, ilgili bakanlıklar, sivil toplum kuruluşu temsilcileriyle bir araya gelerek, yapıcı ve olumlu stratejiler ile diyaloglar gerçekleştirdiklerini belirtti.

Bulaşıcı olmayan hastalıklarının kalp ve damar hastalıkları, inme, kronik hastalıklar ve kanserler olduğunu aktaran Ursu, şu değerlendirmede bulundu:

"Bulaşıcı olmayan hastalıkların ulusal kalkınma gündeminde öne alınmasını ve bu hastalıklara neden olan temel unsurların diğer bakanlıklarla işbirliği içerisinde ele alınmasını desteklemeye hazırız. Burada risk faktörleri ve risk faktörlerinin mevcut hastalıklardaki yüküne ilişkin ciddi çalışmalar yapıldığını gördük, paydaşların rolünü tartışma fırsatını yakaladık. Tüm bu hedeflere ulaşmak için paydaşların sürece dahil olması gerekiyor. Bu başarıların eylem planlarıyla hızlanacağını düşünüyoruz."

Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölge Ofisi Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Yaşam Boyu Yaklaşımı Birim Müdürü Gauden Galea, Türkiye'de dolaşım hastalıkları, kalp krizi, inme ve kanserin erken ölüme yol açtığını belirlediklerini söyledi.

Tütün kullanımı, sağlıksız beslenme, yetersiz fiziksel aktivite ve zararlı alkol kullanımının risk faktörü olduğunu anlatan Galea, "Çok sektörlü müdahale için tüm hükümet ve tüm toplum yaklaşımları gereklidir. Türkiye tütün, tuz, şeker ve doymuş yağ oranı yüksek beslenme ve yetersiz fiziksel aktivite ile mücadele edecekse, bütüncül politikaların geliştirilmesi ve bulaşıcı olmayan hastalıkların ortaya çıkmasında rolü olan farklı bileşenlere yönelik belirlenen politikalarda karşılıklı hesap verebilirliğin sağlanması açısından tüm ilgili bakanlıklar bir araya gelmeli ve birlikte çalışmalıdır." sözlerine yer verdi.

Türkiye'de tuz kullanım oranının kişi başı 15 gram ile DSÖ'nün tavsiye ettiği oranın üç katı olduğunu gördüklerini belirten Galea, bu konuda da ekmekte tuzun azaltılması politikasıyla önlem alınabileceğini dile getirdi.

Dünya Sağlık Örgütü Cenevre Merkez Ofisinde görev yapan Dr. Nick Banatvala ise bulaşıcı olmayan hastalıkların dünyada 14 milyon erken ölüme yol açtığını ifade ederek, düşük ve orta gelirli ülkelerde 2011-2025 yıllarında bu hastalıklar için 7 milyar dolar harcanmasının tahmin edildiğini ifade etti.

- "Obezite rakamları endişe verici"

Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrolü Birleşmiş Milletler Ortak Görev Gücü'nün ziyareti, Gıda ve Tarım Örgütü, Uluslararası Çalışma Örgütü, BM Nüfus Fonu, BM Çocuk Fonu ve DSÖ'den temsilcilerin önderliğinde yürütüldü.

Ziyaret kapsamında görev gücü temsilcileri, Sağlık, Ekonomi, Kalkınma, Aile ve Sosyal Politikalar, Milli Eğitim, Gençlik ve Spor bakanlıkları ile TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu başta olmak üzere sivil toplum kuruluşları, meslek örgütleri ve akademik dernek temsilcileri ile bir araya geldi.

Görev Gücü'nün ziyaretlere ilişkin yayınladığı notlarda, tütün ürünlerindeki vergilerin arttırılabileceği belirtildi. Buna ek olarak, Türkiye'nin tütün ürünlerinde düz paket uygulamasına geçmesi, kamu alanlarında tütün ürünlerinin tamamen yasaklanması ve bunların zararları konusunda farkındalığın arttırılması yönündeki çalışmaların teşvik edilmesi gerektiği bildirildi.

Sağlık Bakanlığının hükümetin diğer yetkilileri ile birlikte Tütün Kontrol Yasası'nın kapsamını genişletmeye ve dumansız hava sahası uygulamalarına yol gösterici çalışmalar yürütmekte olduğuna dikkat çekilen notlarda, obezite rakamlarının endişe verici olduğu, toplumda sağlıklı beslenen bireylerin sayısının arttırılmasına yönelik acil eylemlere başvurulması talep edildi.

Türkiye'nin özellikle 2014 yılında yapılan İkinci Üst Düzey Toplantı kapsamında verilen taahhütler ve bulaşıcı olmayan hastalıklara yönelik planlama, sürveyans, önleme ve yönetim faaliyet ile politikalarının geliştirilmesine yönelik 18 özel hedefte kaydedilen ilerlemenin bildirilmesi amacıyla 2018 yılında yapılacak Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Üçüncü Üst Düzey Toplantısına davet edileceği kaydedildi.