İran'ın Ortadoğu'daki askeri varlığından rahatsız olan ABD yönetimi Obama döneminde yapılan anlaşmaları silerek İran'a yeni ambargo uygulama kararı aldı. İran'a yönelik ambargolar bugün Türkiye saati ile saat 19:00'da devreye girecek.
1) İLK ETAPTA NE YAPILACAK?
İlk aşamada ABD İran’ın dolar alımları, altın ve değerli metal ticareti, diğer metaller, kömür ve sanayi ekipmanı yazılımı ticaretine yaptırımları tekrar devreye alacak. ABD İran’dan petrol alan ülkelerin Kasım başından itibaren ithalata son vermelerini istiyor ve aksi takdirde yaptırımlarla karşılacaklarını belirtiyor.
2) TÜRKİYE İRAN'DAN PETROL ALIYOR NE OLACAK?
Türkiye olarak bu ambargo kararı bizi çok yakından ilgilendiriyor. Zira Türkiye petrolünün yüzde 30'unu İran'dan alıyor. İran bizim için önemli bir doğalgaz kaynağı. Bilkent Üniversitesi'nden Enerji Profesörü Necdet Pamir geçen haziran ayında sozcu.com.tr için kaleme aldığı bir yazıda Türk firmalarının ambargo kararının ardından enerji alımlarında dikkatli olacaklarını belirtti. Pamir, “Zarrab ve Zencani gibi isimler üzerinden yapılan altın ticareti ya da trampa gibi yöntemlerin, bu defa “başarılı” olması zor görünmektedir. Herhangi bir Türk firmasının İran’dan petrol aldığı saptanırsa, yaptırımlar gündeme gelecektir.
Nereden bakarsak bakalım, zaten bir süredir artmakta olan petrol fiyatları, ABD yönetiminin bu saldırgan politikaları sonucunda daha da yükselecektir. Bu durum da kaçınılmaz olarak ülkemizin ithalat faturasını ve cari açığını olumsuz etkileyecektir” demişti. İran ekonomisi ABD yaptırımlarıyla can çekişiyor” ifadelerini kullanmıştı.
3) ABD TÜRKİYE İLE GÖRÜŞTÜ MÜ?
ABD’li yetkililer Ankara’ya bir heyet göndererek TOBB yöneticileriyle görüştü. Görüşmede ambargonun kapsamı anlatıldı.
4) İRAN EKONOMİSİNİN SON DURUMU NE?
İran’da işsizlik ve enflasyon bu yıl çift hanede. Ocak ayında 1 dolar 43 bin riyale denk geliyordu. Bugün 1 dolar 101 bin riyal. Kasım ayında ABD’nin İran ile petrol ticareti yapan ülkelere bir dizi yaptırım uygulaması bekleniyor. İran Merkez Bankası’nın yaptığı altın açık artırmalarına halktan geniş katılım oluyor çünkü bu altınlar piyasa değerinden daha uygun bir fiyata satılıyor.
5) AVRUPALILARA ABD KISKACI
ABD lideri Donald Trump İran'ı izole etmek için Avrupa üzerinde de bütün gücünü kullanıyor. Fransız Renault ABD ambargosu karşısında İran’daki üretimini durduruyor. Son 15 senedir İran’da üretim yapan Renault ortağı Nissan’ın ABD pazarında etkin bir marka olması sebebiyle İran’dan çıkıyor.
6) NÜKLEER ANLAŞMAYA NE OLACAK?
2015 tarihli anlaşmanın taraflarından birisi olan Amerika Birleşik Devletleri, Donald Trump yönetiminde Mayıs ayında protokolden çekildiğini ve yaptırımların bir kısmının geri geleceğini açıklamıştı.
Her ne kadar İran, protokolün diğer imzacıları olan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi daimi üyeleri, Almanya ve Avrupa Birliği ile anlaşmayı hayatta tutmaya çalışsa da, ABD’nin çekilmesi ve yeni yaptırımları uygulamaya sokacak olması nedeniyle nükleer anlaşmanın geleceği bakımından belirsizlikler bulunuyor.
